|
|
A F G H A N I S T A N |
|
|
Afghanistan grenst in het oosten en zuiden aan Pakistan, in het westen aan Iran en in het noorden aan Turkmenistan, Oezbekistan en Tadzjikistan. Ook is er in het noordoosten bij de Wakhan-Corridor in Badakshan een korte grens met de autonome regio Xinjiang van de Volksrepubliek China.
Afghanistan vormt het noordoostelijk deel van het Hoogland van Iran. Het land heeft vele steile bergen en uitlopers van het Hindoekoesj-hooggebergte (met toppen van hoger dan 7300 m). Er zijn echter ook vele vruchtbare valleien en vlaktes. In het zuiden en zuidwesten strekken grote woestijnen zich uit.
Het klimaat van het land varieert sterk, hoewel het grootste deel van het land droog is. In Afghanistan komen onder andere steppeklimaat (noordwesten en noordoosten), woestijnklimaat (zuiden en midden) en landklimaat (noordoosten) voor. Door de grote afstand tot de oceanen houdt dit droge, hete zomers en koude winters in. De meeste regen valt in het oosten.
Het droge Afghanistan telt weinig grote natuurlijke meren. Er zijn wel meerdere stuwmeren, die zowel voor de stroomvoorziening van de grote steden moeten zorgen als voor drinkwater en irrigatiewater.De rivieren zijn meestal onbevaarbaar.
Politiek
Afghanistan heet officieel sinds de grondwet van 2004 de Islamitische Republiek Afghanistan. Door de aanhoudende oorlogen is het land erg verdeeld en is een groot deel van de bevolking voor zijn overleving aangewezen op buitenlandse hulporganisaties.
In 2001 vielen de Verenigde Staten Afghanistan binnen, op zoek naar Osama bin Laden. Directe aanleiding was de aanslag van 11 september. Bin Laden werd niet gevonden, maar de Talibanregering werd afgezet. In 2004 werd er een nieuwe grondwet opgesteld.
Na de aanvallen van Amerika, dat de opmars steunde van de Noordelijke Alliantie, een alliantie van gewapende tegenstanders van de Taliban, werd een nieuw regime ingesteld onder leiding van president Karzai. Sinds eind 2001 is er een veiligheidsmacht in Afghanistan aanwezig, het ISAF (International Security Assistance Force). Tot 11 augustus 2003 was de leiding in handen van Nederland en Duitsland en daarna nam, tegen de zin van Afghanistan zelf, de NAVO die taak over.
Aanhangers van het voormalige Talibanregime blijven strijden met aanslagen en terreurdaden tegen de aanwezigheid van "ongelovigen" in Afghanistan, en ook tegen het bewind van Hamid Karzai, die zij als een marionet beschouwen. Ze opereren vanuit het Pakistaanse grensgebied.
Een groot probleem voor de regering-Karzai is dat de regionale bestuurders zich (opnieuw) als onafhankelijke krijgsheren opstellen en zich weinig aan het centrale gezag gelegen laten liggen. De gouverneurs verrijken zich, strijden met elkaar en onderdrukken de bevolking, terwijl de centrale regering vrijwel bankroet is. De Afghanen zouden het mandaat van de ISAF naar de provincies willen uitbreiden, maar de Westerse coalitie weigert dit voorlopig op financiële en logistieke gronden.
En dan zijn er nog de vluchtelingen. Door deze vluchtelingenstroom worden de problemen op het gebied van schaarste aan voedsel en drinkwater nog eens extra versterkt.
Vrouwenrechten
Word je als Afghaanse vrouw verkracht, dan is de kans groot dat het de vrouw is die in de gevangenis belandt. Maar er is hoop: onlangs werd in de provincie Helmand een sjoera (adviesorgaan) opgericht die de behandeling van aangerande vrouwen als criminelen een halt moet toeroepen.
Inderdaad: na een verkrachting is het in Afghanistan meestal de vrouw die veroordeeld wordt en achter tralies vliegt wegens "onwettige seksuele relaties". Enkele hallucinante cijfers over de situatie van vrouwen in dat land: 87% van de Afghaanse vrouwen werd ooit mishandeld, in de helft van de gevallen sekueel. Meer dan 60% van de huwelijken is gedwongen en bij 57% is de bruid jonger dan zestien, wat nochtans bij wet verboden is.
Die vrouwen beseffen amper wat voor onrecht hen wordt aangedaan. Ze denken vaak dat ze geboren zijn om geslagen en te misbruikt te worden. Er is geen elektriciteit, dus geen radio of televisie. Ze hebben bijgevolg weinig weet van hoe het er elders in de wereld aan toe gaat en krijgen weinig impulsen om zich te verzetten, zelfs niet in de hoofdstad Kaboel."
De pas opgerichte sjoera is zeker een positief signaal, al blijft het een adviesorgaan zonder concrete macht. De situatie zal nog niet zo vlug veranderen.
Mensenrechtenverdedigers onder vuur
In september 2019 werd de bekende Afghaanse mensenrechtenverdediger en journalist Abdul Samad Amiri ontvoerd en vermoord vanwege zijn werk. Hij werkte voor een onafhankelijke Afghaanse mensenrechtencommissie. Afgelopen juni kwamen ook al twee medewerkers van de commissie om het leven door een autobom. Met het oplaaiende geweld in Afghanistan wordt de situatie er voor mensenrechtenverdedigers steeds gevaarlijker. En ze krijgen geen bescherming van de autoriteiten.
Mensenrechtenverdedigers in Afghanistan kaarten ernstige mensenrechtenschendingen aan, waaronder discriminatie en geweld tegen vrouwen en minderheden. Ook in zeer conservatieve delen van Afghanistan trotseren ze lokale religieuze leiders en durven ze op te komen voor de mensenrechten. Maar hiervoor betalen ze vaak een hoge prijs. Ze worden bestempeld als ‘westerse spionnen’ en ‘anti-religieus’.
Mensenrechtenverdedigers worden overal in het land voortdurend geconfronteerd met intimidatie, bedreigingen en geweld van zowel de autoriteiten als gewapende groeperingen. En de situatie wordt steeds nijpender.
Augustus 2021!
Sinds 2014 roert zich een conflict in de provincies Nangarhar en Jowzjan tegen Islamitische Staat - Provincie Khorasan, een tak van de organisatie Daesh (IS) die in grote delen van Syrië en Irak enige tijd een terreurbewind voerde. Deze werd bestreden door zowel de Afghaanse overheid en de Amerikanen als door de Taliban.
In april 2021 werd door de Amerikaanse president Joe Biden het einde aangekondigd van de langste oorlog van de Verenigde Staten met de terugtrekking van de Amerikaanse troepen. Toen zowel de VS als de NAVO hiermee begonnen, startte de Taliban onmiddellijk met een groot offensief.
De legertop zelf was geen vragende partij: de westerse troepen namen immers al enkele jaren geen deel meer aan de strijd en trainden er vooral het Afghaanse leger, wat minder risico's inhield terwijl de VS er toch een vinger in de pap hadden.
Biden verraste met zijn snelle aftocht de andere NAVO-landen die van de weersomstuit ook hun troepen versneld terugtrokken, maar blijkbaar ook het Afghaanse leger dat gedemoraliseerd raakte. De voorbije 20 jaar heeft de VS nochtans zo'n 1000 miljard dollar (!) uitgegeven aan Afghanistan en de uitbouw van een modern uitgerust Afghaans leger van meer dan 300.000 militairen. Al die moeite blijkt nu gewoon een maat voor niets te zijn geweest! De opbouw van een natie, een poging tot een (zij het erg corrupte) democratie, de notie van mensenrechten (alhoewel vooral in theorie) en de rechten van de vrouw dreigen zo een illusie te worden, al is dat nog altijd beter dan een middeleeuws emiraat waar de taliban van dromen.
Het grote slachtoffer van dat alles is de Afghaanse bevolking zelf. Al diegenen die zich 20 jaar lang hebben ingezet om onderwijs, gezondheidszorg, burger- en vrouwenrechten te helpen uitbouwen (ook al lukte dat slechts moeizaam) en daarbij grote risico's hebben gelopen, zijn bedreigd. Generaties vrouwen riskeren om opnieuw alle uitzicht op een echt leven te verliezen en opgesloten te worden in hun keuken of hun boerka. Onderwijs wordt mogelijk opnieuw beperkt tot het herhalen van koranverzen.
De voorbije decennia hebben miljoenen Afghanen al elders een toekomst gezocht en die stroom kan enkel nog aanzwellen als de Taliban opnieuw de lakens zou uitdelen.
Rusland en China zullen mogelijk blij zijn met het mislukken van de westerse inmenging in Afghanistan. De huidige chaos staat in contrast met de vrij ordelijke terugtrekking van Sovjettroepen in 1988 en 1989. Tegen de verwachtingen in bleef het post-communistische regime van Najibullah dat Moskou toen achterliet, nog vier jaar overeind alvorens in 1992 alsnog in chaos onder te gaan.
Toch zijn ook Moskou en Peking ongerust, want ironisch genoeg heeft de NAVO al die tijd krachten in Afghanistan onder de duim gehouden die ook Rusland, China en zelfs buurland Iran flink wat parten kunnen spelen.
China heeft een smalle grens met Afghanistan, maar in de rangen van de Taliban zijn ook leden van de ETIM opgemerkt, een islamitische terreurgroep die opkomt voor de onafhankelijkheid van Oost-Turkestan (Xinjiang), de regio waar de Oeigoerse minderheid onder zware repressie lijdt. Die ETIM en verwante organisaties hebben eerder beperkt aanslagen uitgevoerd in China tot zelfs op het Tiananmenplein toe. Peking is echter vooral beducht voor het stijgend aantal aanslagen tegen Chinezen in Pakistan, langswaar China een economische corridor naar de Indische Oceaan wil uitbouwen.
Ook Iran kijkt met argusogen naar de fundamentalistische soennitische Taliban die eerder al de sjiitische Hazara-minderheid in Afghanistan en zelfs Iraanse diplomaten mishandeld hebben. Tenslotte staat ook buurland en kernmacht Pakistan -dat verdacht wordt van steun aan de Afghaanse Taliban- altijd onder druk van een eigen versie van de Taliban en andere moslimextremisten. De vraag is dan: als de NAVO en de VS niet langer moslimterreur willen bestrijden in Afghanistan, wie gaat het dan wel doen?
Op zondag 15 augustus werd ook Kaboel voor een groot deel ingenomen. In het presidentiële paleis riepen vertegenwoordigers van de islamitische fundamentalisten de overwinning uit. De dag erna ontwaakte Afghanistan ineens in een andere wereld. Heel opvallend volgens bronnen ter plaatse is dat mensen van de ene dag op de andere volledig van kledingstijl zijn veranderd. Geen jeans meer, geen t-shirts meer, wel helemaal terug naar traditionele gewaden. En ook... je ziet geen vrouwen meer op straat! De schrik bij de mensen zit er dus goed in.
Een woordvoerder van de Taliban zei dat ze van plan waren om vrouwenrechten te respecteren als ze het weer voor het zeggen hebben in Afghanistan. Hun beleid zou zijn dat vrouwen naar school mogen, mogen werken en alleen de deur uit mogen, maar ze moeten wel een hoofddoek dragen. In feite heel anders dan tijdens het eerste Taliban-regime tussen 1996 en 2001. Toen mochten vrouwen alleen in een boerka over straat en mochten ze niet werken of naar school. Maar uit gebieden die eerder werden veroverd, kwamen al verhalen naar buiten die helemaal niet veel goeds voorspelden.
Nadat president Ashraf Ghani naar het buitenland was gevlucht -zogezegd om bloedvergieten te vermijden- werd er nog maar weinig gevochten tussen overgebleven militairen van het regeringsleger en de jihadisten. Niettemin zijn zeker twaalf mensen volgens ooggetuigen om het leven gekomen in het gedrang op het vliegveld van Kaboel, waarheen vele buitenlanders waren gevlucht.
Ghani was sinds 2014 aan de macht in Afghanistan. Ook de vicepresident Amroellah Saleh zou volgens de BBC gevlucht zijn. Een voormalig adviseur van de president, Shafiq Hamdam, bekritiseerde tegenover Al Jazeera Ghani’s beslissing om te vluchten: “Het is beschamend. Mensen voelen zich in de steek gelaten, mensen voelen zich verraden.”
De Taliban bleken de afgelopen weken efficiënter, slimmer en sneller dan werd gedacht. De campagne had niet zo snel kunnen plaatsvinden zonder centrale aansturing, waarschijnlijk vanuit een uitvalsbasis in Pakistan. Daar kwam dan nog de steun van enkele lokale leiders en kleinere organisaties bij, die de Taliban juist binnenhaalden en de controle opgaven zonder enig verzet. De grote lokale verschillen maken de verwarring in het land nog groter. De Taliban kunnen vooralsnog profiteren van hun successen en in kracht groeien door de overname van gebieden, materieel en wapens. Deze razende opmars heeft ook zijn weerslag op het moreel van lokale troepen, die het nu vrijwel zonder buitenlandse hulp moeten stellen.
Vluchten!
Afghaanse intellectuelen, en zeker de hoogopgeleide vrouwen, zien geen andere keuze meer dan vluchten. De ene werkt als journalist voor een internationaal persagentschap, de andere voor een ontwikkelings-ngo en een derde is kunstenaar. Geen van de drie wil weg uit Afghanistan, maar ze doen er nu alles aan om te vertrekken.
De beelden van de luchthaven van Kaboel in augustus 2021 zullen nog jaren een symbool blijven van de westerse nederlaag in Afghanistan. Het waren beelden van wanhoop, chaos en paniek. De taferelen herhaalden zich, op kleinere schaal, half oktober. Toen bestormden honderden Afghanen het gebouw van de overheidsdienst die paspoorten moet uitreiken. Het kantoor was gesloten sinds de machtsovername door de Taliban en zou gaan heropenen. Het lijkt wel alsof iedereen weg wil uit Afghanistan. Naar Frankrijk of België, naar Canada, Schotland, Duitsland of een Amerikaanse luchtmachtbasis. En wie niet direct weg kan, verschuilt zich thuis. Kortom, de dreiging van een autoritair regime. En ook de diepe ontgoocheling en angst voor het onbekende. De bittere vaststelling dat het na twintig jaar van beloftes en strijd terug naar af is.
In werkelijkheid slaagt maar een klein deel van de 38 miljoen Afghanen in dit opzet. Op 1 september stond de teller van de evacuaties op 124.334 mensen, volgens de voorzitter van de Amerikaanse Joint Chiefs of Staff, generaal Mark Milley. Diezelfde generaal schat het aantal Afghanen die via evacuatievluchten in de Verenigde Staten belandden op ongeveer 63.000. De Europese Unie zou zo’n 22.000 Afghanen naar 24 lidstaten gebracht hebben.
België evacueerde in die hectische weken ongeveer 1400 mensen. Zo’n 300 Afghanen onder hen hadden nog geen verblijfspapieren voor België. Daarnaast waren er 225 Afghanen die in België al erkend waren als vluchteling of asielzoeker.
Nederland evacueerde 1600 mensen en heeft nog steeds plannen om 2100 Afghanen weg te halen. Het Verenigd Koninkrijk evacueerde 15.000 mensen, waaronder 8000 Afghanen. En volgens Amerikaanse media zouden nog 263.000 Afghanen een beroep kunnen doen op een of ander visumprogramma, als er ooit opnieuw een manier komt om het land te verlaten.
Meer dan waarschijnlijk is een groot deel van de geëvacueerden hooggeschoold. Zij behoren immers tot de groep die zich terecht bedreigd voelde door de Taliban, want velen hadden gewerkt voor de regering, internationale organisaties, media of de NAVO. En als iemand de nodige contacten had om een plek op een evacuatievlucht te kunnen regelen, dan waren zij het. Maar het waren zeker niet alleen hooggeschoolden die een band hadden met de westerse aanwezigheid: ook chauffeurs, nachtwakers of koks hadden een reden om zich uit de voeten te maken.
Ook vóór 15 augustus was het land eigenlijk al onleefbaar, maar dan vooral omdat de overheid functioneerde als een criminele organisatie. De corruptie vormde geen voorpaginanieuws in Europa, zolang de regering maar pro-westers bleef -voor het geld. Elke middenklassefamilie vreesde dat ze het slachtoffer zou worden van de kidnapindustrie. Of dat ze een beroep zou moeten doen op een overheidsdienst en een fikse omkoopsom betalen. In feite dateert de exodus al uit die periode.
Evacuatievluchten worden met de dag duurder: een ticket naar de Pakistaanse hoofdstad Islamabad kostte enkele maanden geleden 150 dollar, maar begin oktober moest je daar al minstens 1500 dollar voor neertellen.
Het is voor Afghanistan heel bitter dat nu net die mensen halsoverkop het land verlaten op wie gerekend werd om de scholingsgraad op te krikken of de gezondheidstoestand en de levensverwachting te verbeteren. Net op het moment dat alle kennis, expertise, creativiteit en innovatie nodig is om het land herop te bouwen na meer dan vier decennia oorlog en gewapend conflict. En zo verminderen de kansen op heropbouw.
Al van in de jaren ‘80 zijn miljoenen Afghanen op de vlucht. Daardoor wordt nu al een derde generatie Afghanen geboren als banneling. De VN-Vluchtelingenorganisatie UNHCR stelt dat er sinds 2002 zeker 5,3 miljoen vluchtelingen teruggekeerd zijn naar Afghanistan -vaak gedwongen, of omdat het leven in de buurlanden al net zo uitzichtloos was. Het maakt duidelijk hoe groot die permanente volksverhuizing is.
Tussen 2015 en vandaag deden zo’n 570.000 Afghanen een beroep op humanitaire bescherming in de EU. Daarmee vormen ze de tweede grootste groep asielaanvragers, na de Syriërs. Nochtans had Taliban-woordvoerder Zabihullah Mujahid dit opgemerkt en gezegd dat het Westen niet moest tussenkomen in zijn land en alle menselijk kapitaal wegvoeren: dokters, professoren en andere mensen die ze daar nodig hebben. Bezorgdheid om een braindrain is alvast gewettigd.
Nu, heel wat competente en vaak toegewijde ambtenaren die het land niet verlaten hebben, willen niet liever dan weer aan de slag gaan. Ook als er onderweg compromissen gemaakt moeten worden met de nieuwe machthebbers. Maar voor hoogopgeleide vrouwen zijn “compromissen” niet beschikbaar. Voor hen komt de nieuwe werkelijkheid neer op het opgeven van ambitie en carrière.
Afghanistan 2023!
Sinds de taliban een jaar geleden de macht overnamen, ziet de toekomst er voor vrouwen en meisjes drastisch anders uit dan in de 20 jaar daarvoor. De taliban verkondigen wel dat ze mensenrechten respecteren, maar dat staat haaks op wat Amnesty-onderzoekers vaststellen. Lees hierover het rapport "Death in Slow Motion: Women and Girls under Taliban Rule". Enkele opmerkelijke vaststellingen…
MEISJES MOGEN NIET NAAR SCHOOL!
Toen de taliban niet aan de macht waren, van 2001 tot 2021, steeg het aantal meisjes dat naar de middelbare school ging van 6 tot 40%. Dit is nu voorbij. Allerlei beperkingen over kleding en gedrag weren meisjes van de schoolbanken en voortgezet onderwijs volgen is voor vrouwen en meisjes verboden.
MEER KIND- EN GEDWONGEN HUWELIJKEN!
Kind- en gedwongen huwelijken komen vaker voor sinds de taliban aan de macht zijn. De oorzaken houden rechtstreeks verband met hun beleid. Zo drijft de economische en humanitaire crisis in het land kwetsbare families ertoe meisjes uit te huwelijken in ruil voor een bruidsschat. Ook dwingen talibanleden soms vrouwen om met hen te trouwen, of huwelijken ouders hun dochters uit aan andere mannen om dat net te voorkomen.
GEEN HULP VOOR SLACHTOFFERS VAN HUISELIJK GEWELD!
Voor de taliban aan de macht kwamen, hadden al 9 op de 10 vrouwen in Afghanistan te maken met huiselijk geweld. Een gruwelijk cijfer, maar tot dan bestond er wel een netwerk van opvangplaatsen en diensten die deze vrouwen hielpen. Vandaag is dit volledig ontmanteld. Vrouwen die thuis geslagen of verkracht worden, kunnen nergens meer terecht voor juridische bijstand, medische verzorging of psychosociale steun.
PROTESTEREN IS UIT DEN BOZE!
Sinds de machtsgreep door de taliban komen de vrouwen van Afghanistan vreedzaam op straat om te protesteren. Daarbij lopen ze ernstige risico’s: vrouwen die protesteren, worden willekeurig opgesloten en kunnen slachtoffer worden van gedwongen verdwijning. Ze worden geslagen en op andere manieren mishandeld, zowel fysiek als psychologisch.
Olivier Vandecasteele
De Belgische ngo-medewerker Olivier Vandecasteele werd op vrijdag 26 mei vrijgelaten nadat hij 456 dagen onterecht werd vastgehouden in Iran. In België is men blij en opgelucht dat hij weer herenigd zal zijn met zijn familie en vrienden.
Vandecasteele werd op 24 februari 2022 gearresteerd in Iran en werd er willekeurig vastgehouden door de Iraanse autoriteiten. Hij werd slachtoffer van foltering en werd onder meer langdurig opgesloten in een isoleercel. Zijn precieze detentieplaats bleef lange tijd geheim.
Zij aan zij met familie en vrienden voerde Amnesty International actie voor zijn vrijlating.
Tezelfdertijd is men erg bezorgd over de transfer en vrijlating van Assadollah Assadi, een Iraanse inlichtingenagent die in België werd veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf voor het plannen van een aanslag die gericht was tegen Iraanse politieke critici in Parijs. Iraanse agenten plegen vaak misdaden tegen critici, journalisten en mensenrechtenverdedigers, zowel in Iran als in het buitenland, en dit blijft bijna altijd ongestraft. De vrijlating van Assadi dreigt dus tot dat klimaat van straffeloosheid bij te dragen.
De ruil die België en Iran overeenkwamen zal de Iraanse autoriteiten verder stimuleren om buitenlandse onderdanen en mensen met een dubbele nationaliteit willekeurig vast te zetten en als gijzelaar te gebruiken.
Laat activisten vrij!
Sinds de taliban in augustus 2021 aan de macht kwamen, zijn vrouwen die protesteren tegen het beleid met geweld en willekeur gearresteerd en opgesloten, gefolterd en op andere manieren mishandeld of werden ze slachtoffer van gedwongen verdwijning. De taliban arresteerden tussen september en november 2023 vier vrouwen en zette hen willekeurig vast. Er werden hen geen strafbare feiten ten laste gelegd.
Deze prominente mensenrechtenverdedigers konden tijdens hun detentie geen beroep doen op advocaten en kregen ook geen bezoek van familie. Midden december werden Neda Parwani en Zholia Parsi vrijgelaten en onlangs lieten de autoriteiten Parisa Azada gaan.
Amnesty wil dat de taliban ook Manizha Seddiqi onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrijlaten. Er moet een einde komen aan hun beleid: recht op vrijheid van meningsuiting, vereniging en vreedzame vergadering, alsook recht op gelijkheid en non-discriminatie.
Neerwaartse spiraal!
Al meer dan 3 jaar zijn de taliban aan de macht. Sinds ze op 15 augustus 2021 het bewind van het land overnamen, bevindt Afghanistan zich in een steeds erger wordende mensenrechtencrisis. Wet na wet wordt er uitgevaardigd om de fundamentele rechten en vrijheden van voornamelijk vrouwen en meisjes in te perken. Elk land moet er resoluut voor kiezen om de taliban ter verantwoording te roepen voor de misdaden die ze begaan en ervoor zorgen dat vrouwen, meisjes en al wie vervolgd wordt omdat ze zich beroepen op hun rechten, beschermd worden.
Ja, het land is inderdaad in een neerwaartse spiraal terechtgekomen wat mensenrechten betreft. Vrouwen worden uitgesloten van alle aspecten van het leven, zowel sociaal, economisch als politiek. Het is hen zelfs verboden om in het openbaar te spreken. Mensen worden gefolterd, mishandeld, willekeurig opgesloten, slachtoffer van gedwongen verdwijning zonder dat iemand hiervoor berecht wordt.
De taliban voeren steeds meer beperkingen in op het recht op vrijheid van meningsuiting, vreedzame vergadering en politieke participatie voor vrouwen en meisjes. Er is geen onafhankelijk rechtssysteem waarop mensen zich kunnen beroepen en ze voerden opnieuw lijfstraffen in.
Terwijl het Afghaanse volk, en vrouwen in het bijzonder, gevangen zitten in een eindeloze nachtmerrie, heeft de internationale gemeenschap tot nu toe te weinig actie ondernomen. De verklaringen die gedaan worden, zullen geen einde maken aan de onderdrukking. Er is nood aan krachtig ingrijpen. Ook België kan meer doen om de mensenrechten van het Afghaanse volk te beschermen!
Filmmaker Sayed Rahim Saidi
Sayed Rahim Saidi (57) is een filmmaker, directeur en producent bij het Youtube-kanaal Anar Media. Hij werd op 14 juli 2024 willekeurig opgepakt door leden van de taliban-veiligheidsdiensten (GDI) en na een oneerlijk proces veroordeeld tot een celstraf van drie jaar. Hij wordt beschuldigd van “het verspreiden van propaganda tegen de taliban”. Saidi is ernstig ziek, maar krijgt niet de nodige gezondheidszorg en zit in een koude cel. Hij zou tussen juli en december ook foltering en andere mishandeling ondergaan hebben.
Amnesty eist zijn onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating, daar hij louter vastzit omwille van zijn werk als journalist.
Sayed Rahim Saidi is als journalist bekend door zijn documentaires en kortfilms over sociale verandering en discriminatie. Hij werd op 14 juli samen met zijn zoon opgepakt door soldaten van de taliban. Enkele uren later werd zijn zoon vrijgelaten. De eerste drie maanden na zijn arrestatie zat Sayed in eenzame opsluiting en had hij geen toegang tot een advocaat. Hij werd gedwongen om te “bekennen” dat hij verantwoordelijk was voor het verspreiden van propaganda tegen het taliban-regime.
Het gaat niet goed met Sayed. De man is ernstig ziek. Hij heeft een hernia en prostaatproblemen. Zijn familie heeft geprobeerd om hem medicatie te bezorgen die hij nodig heeft, maar het gevangenispersoneel geeft die niet door aan hem. Zijn gezondheidstoestand gaat steeds verder achteruit.
Hamid Farhadi
Hamid Farhadi, een Afghaanse journalist, werd op 3 september 2024 gearresteerd door leden van het ministerie van binnenlandse zaken van de taliban. Hij werkte op dat moment voor een onafhankelijke krant die in het buitenland wordt uitgegeven.
Op 19 september werd hij, zonder enige juridische bijstand, veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar. De rechtbank beschuldigde hem ervan propaganda te verspreiden tegen de taliban, de de facto overheid in het land. Zijn familieleden mogen hem slechts één keer per maand in de gevangenis bezoeken, gedurende 30 minuten.
De taliban-autoriteiten moeten Hamid Farhadi onmiddellijk en onvoorwaardelijk vrijlaten aangezien hij uitsluitend wordt vastgehouden voor de vreedzame uitoefening van zijn mensenrechten.
Hamid Farhadi werkte al voor verschillende onderzoeks- en nieuwsorganisaties. Sinds de machtsgreep van de taliban in 2021 berichtte hij onder meer over de beperkingen en repressie die de taliban-autoriteiten opleggen aan meisjes en vrouwen. Zijn artikels over het verbod op onderwijs voor meisjes zouden de aanleiding zijn geweest voor zijn willekeurige arrestatie en detentie.
De taliban beweerden dat Hamid Farhadi antiregeringsmaterialen verspreidde. Zij zouden over “overtuigende bewijzen” beschikken, maar konden tijdens het proces enkel het journalistieke werk van Hamid Farhadi voorleggen.
Afghanistan blijft een van de gevaarlijkste plekken ter wereld voor mensenrechtenverdedigers en journalisten. De taliban gebruiken buitensporig en dodelijk geweld om iedereen die zich verzet tegen hun draconische beleid te onderdrukken.