|
|
A U S T R A L I E |
|
|
Australië, gelegen op het zuidelijk halfrond, bestaat uit het Australische vasteland en een groot aantal eilanden in de Indische en Grote Oceaan, met als grootste eiland Tasmanië. Australië ligt ten noordwesten van Nieuw-Zeeland en ten zuiden van Indonesië, Oost-Timor en Papoea-Nieuw-Guinea. Het is het op vijf na grootste land ter wereld naar oppervlakte.
Verder wordt Australië in het noorden begrensd door de Timorzee, de Arafurazee, de Golf van Carpentaria en de Straat van Torres, in het oosten door de Koraalzee en de Tasmanzee en in het zuiden door de Straat van Bass en de Grote Australische Bocht. De Indische Oceaan ligt ten zuiden en ten westen van Australië. De totale kustlijn bedraagt 25.760 km.
Ongeveer driekwart van het land bestaat uit woestijn. Enkel in het noordoosten zijn er regenwouden, die verder naar het zuiden vaak meer subtropisch dan tropisch zijn. In de dorre, hete binnenlanden zijn er naast woestijnen ook steppe- en savanneachtige gebieden, de zogeheten scrublands.
Australië is het laagste en vlakste continent. Een groot deel van het woestijngebied ligt net boven de zeespiegel. Aan de oostkust liggen bergketens en bevindt zich ook de hoogste berg, de Mount Kosciuszko (2228 m).
Een groot deel van de Australische fauna, en dat geldt vooral voor de buideldieren, is uniek.
Australië wordt regelmatig geteisterd door bosbranden. Het blad van de eucalyptusboom vergaat niet en wacht zelfs op vuur om te worden verast. Droogte en harde wind zorgen voor een snelle verspreiding van het vuur. Hoewel het gevaarlijk is voor de bewoonde wereld, zijn de bosbranden een noodzakelijk onderdeel voor de vernieuwing van de bossen. De zaaddozen van de eucalyptus hebben grote hitte nodig om open te springen. Ook de geblakerde moederboom loopt meestal achteraf weer uit.
De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan die op het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus. Australië heeft voor het grootste gedeelte een subtropisch klimaat.
Van oktober tot eind november is het 'vroege stormseizoen'. In december en januari valt de 'vroege moesson', die soms nat kan zijn. De 'late moesson' valt in februari en maart: hier is de regenval wel heel zwaar. Het 'late stormseizoen' van april en mei kent zware stormen. In juni en juli is het klimaat zeer aangenaam. Heet en droog is het in augustus.
Midden-Australië heeft een echt woestijnklimaat. In de zomer kunnen de temperaturen zeer hoog oplopen. In de winterperiode kan het 's nachts flink afkoelen. Het droge seizoen duurt meer dan acht maanden.
Politiek
Australië, dat zijn naam dankt aan het vermeende continent 'terra australis incognita' (=onbekend zuidelijk land), werd al enkele tienduizenden jaren bewoond voor het door Europeanen werd ontdekt in 1606. Het zou nog tot 1770 duren voor de oostkust door de Britten in bezit werd genomen: zij gebruikten het eiland in eerste instantie als strafkolonie. Op 1 januari 1901 voegden de zes kolonies op het eiland zich samen tot één federatie en die werd -zij het niet volledig- onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk.
Het tegenwoordige Australië is een federale parlementaire democratie en een constitutionele monarchie met als staatshoofd koningin Elizabeth II van Groot-Brittannië, vertegenwoordigd in Australië door de Gouverneur-Generaal. Internationaal is Australië lid van de Verenigde Naties, de G20, het Gemenebest van Naties, de OESO en de WTO (World Trade Organization).
Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het aldus ontstane Canberra werd de nieuwe hoofdstad.
Asielzoekers!
Honderden asielzoekers zijn sinds september 2012 opgesloten op het Papoea-Nieuw-Guinese eiland Manus en de eilandstaat Nauru in de Stille Oceaan. Australië diept zijn eerder afgevoerde Pacific Solution weer op: een erg bekritiseerd asielbeleid dat bootvluchtelingen wil afschrikken door ze voor onbepaalde duur in overzeese detentiecentra op te sluiten.
Canberra viseert met haar beleid de vluchtelingen die het land proberen te bereiken via levensgevaarlijke boottochten vanuit Maleisië of Indonesië. Het merendeel is afkomstig uit Afghanistan, Irak, Iran of Sri Lanka. Eens onderschept door de Australische maritieme grenswacht worden zij duizenden kilometers weggevaren naar de overzeese centra.
De Australische overheid werkt met haast en spoed aan tweeduizend opvangplaatsen voor asielzoekers die ze liever van het Australische vasteland wil weghouden. Halsoverkop werden overeenkomsten afgesloten met de Nauruaanse en de Papoea-Nieuw-Guinese overheden. Private beveiligingsfirma’s kregen contracten aangeboden voor de bouw en het beheer van de centra. Maar door de spoed waarmee ze opgericht werden, bleven de faciliteiten maandenlang onafgewerkt. Zo is het centrum op Nauru slechts een voetbalveld groot en wordt het grotendeels ingenomen door militaire tenten waar tot zestien asielzoekers samenhokken. Overdag warmen de tenten op tot 40 graden en is de luchtvochtigheid onuitstaanbaar.
Asielzoekers worden intussen aan hun lot overgelaten. Op Nauru is juridische ondersteuning zo goed als onbestaande. De Australische regering verklaarde al dat asielzoekers gerust vijf jaar op Nauru konden verblijven en weigert een maximumtermijn voor de asielprocedure vast te leggen.
Nauru en Manus roepen pijnlijke herinneringen op in Australië. In 2001 lanceerde de liberaal-nationalistische coalitieregering immers de zogenaamde Pacific Solution en zette overzeese asielcentra op. De regering stuurde er tussen 2001 en 2008 1637 asielzoekers naartoe. Maar de levensomstandigheden in de centra waren volgens velen in Australië mensonwaardig en beschamend. Het aantal vluchtelingenboten dat Australië bereikte, daalde nagenoeg tot nul en de regering schreef dit graag toe aan haar "oplossing".
Na jaren van hevig protest kwam er eindelijk een kentering toen Labor in 2007 de verkiezingen won en premier Kevin Rudd de Pacific Solution afschafte. Overzeese detentie van asielzoekers leek definitief van de tafel.
Maar toen in de periode 2010-2012 meer dan zestienduizend bootvluchtelingen probeerden Australië te bereiken en er naar schatting 490 van hen hierbij het leven lieten, trok de regering aan de alarmbel: ze stelde een panel van experts aan, dat op zijn beurt voorstelde om asielzoekers en mensensmokkelaars af te raden boottochten te ondernemen. Overzeese detentiecentra konden hiertoe dienen, stelde het rapport. De Pacific Solution was terug van weggeweest...
De overzeese centra vormen alleszins een aanfluiting van de Conventie van Genève, die nota bene ondertekend werd door Australië: de Conventie verbiedt de arbitraire opsluiting van asielzoekers.
Anderzijds voert Australië wel een actief hervestigingsbeleid: in 2011 hervestigde de Australische overheid volgens cijfers van de VN 9200 vluchtelingen.
Situatie recent
In het Australische opvangcentrum voor asielzoekers op Nauru is mishandeling, vooral tegen kinderen, schering en inslag. Dat blijkt uit gelekte interne documenten van het centrum waarover The Guardian Australia bericht heeft. De Verenigde Naties hebben hun bezorgdheid daarover uitgedrukt. In Australië leidt de zaak nauwelijks tot beroering.
Tussen augustus 2013 en oktober 2015 werden meer dan 2.000 incidenten gemeld rond mishandeling van asielzoekers. In een van de klachten beschreef een asielzoeker hoe een vrouwelijke bewaker met haar zaklamp scheen op de geslachtsdelen van zijn dochter, terwijl een vrouw te horen kreeg dat ze op een lijst stond van vrouwen waarmee de bewakers seks wilden hebben van zodra ze het centrum verlieten. Meer dan de helft van de klachten hebben betrekking op kinderen, terwijl kinderen slechts 18 procent van de bevolking van het centrum uitmaken. Daarnaast zijn er veel meldingen over pogingen tot zelfverminking.
De rapporten over de mishandelingen werden opgesteld door bewakers, hulpverleners en leerkrachten. Volgens The Guardian staan kinderen en volwassenen in het centrum aan grote gevaren bloot, zowel van de kant van de lokale bewakers als van elkaar. Voor de veiligheid van de vluchtelingen wordt onvoldoende gezorgd, ondanks herhaaldelijke beloften van het bedrijf dat het centrum runt om verbeteringen door te voeren.
Australië onderschept alle bootvluchtelingen en stuurt hun boten terug of vangt de vluchtelingen op in offshore asielcentra op het eilandstaatje Nauru of op een eiland bij Papoea-Nieuw-Guinea. De opvangcentra worden uitgebaat door privébedrijven en kosten de Australische overheid jaarlijks ruim een miljard euro.
De Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties zegt zeer bezorgd te zijn over de berichten en wil dat alle vluchtelingen van Nauru worden weggehaald. De documenten bevestigen alleszins de indruk van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR dat de bewoners van het centrum er geestelijk slecht aan toe zijn en ook dat de omstandigheden waaronder zij moeten leven ondermaats zijn.
Ondertussen lijkt iedereen het erover eens dat de regeringen van Nauru en Papoea-Nieuw-Guinea zelf verantwoordelijk zijn voor de situatie in de centra.
Volgens de laatste cijfers van de Australische immigratiedienst zitten er bijna 1000 mensen vast op Manus en zo'n 500 op Nauru. Maar ook buiten de kampen leven honderden vluchtelingen. In totaal verblijven er wellicht 2000 vluchtelingen op de eilanden. Ze komen vooral uit Irak, Syrië, Somalië, Soedan, Afghanistan en Myanmar (de Rohingya).
De overheid vindt haar immigratiebeleid echter vooral succesvol, de bootvluchtelingen komen immers niet meer aan. De meldingen van misbruik, zelfmutilatie, slecht onderwijs en slechte medische hulp worden sterk overdreven, aldus de minister van Immigratie Peter Dutton. Volgens hem zijn de vluchtelingen aangezet tot het doen van de meldingen door asieladvocaten, zodat ze naar Australië kunnen.
Trouwens zitten niet enkel economische vluchtelingen vast in een uitzichtloze situatie, ook officieel erkende vluchtelingen kunnen geen kant op. Amnesty Internationaal waarschuwt voor een schending van de mensenrechten en schreef een uitgebreid rapport over de problemen op het eiland. Conclusie: Australië onderwerpt vluchtelingen aan een wreed systeem van mishandeling dat ingaat tegen internationale wetgeving. Op het eiland Manus heeft het hooggerechtshof inmiddels al een oordeel geveld: het kamp is in strijd met de grondwet omdat de persoonlijke vrijheid van vluchtelingen er wordt geschonden. Het is tot op heden echter nog niet gesloten.
Na kritiek van de VN kwam een deal tot stand tussen Australië en Amerika waarbij Amerika beloofde een deel van de vluchtelingen op Manus en Nauru over te nemen. Het is echter onduidelijk of de nieuwe president Trump deze afspraak gaat naleven. Bovendien wijst Australië er nadrukkelijk op dat de afspraak eenmalig is. De vluchtelingen op Nauru en Manus zullen nooit Australië binnenkomen en ook nieuwe bootvluchtelingen worden weggejaagd en geweerd. Even leek er sprake van dat Cambodja vluchtelingen zou opnemen, maar de Guardian schrijft dat dit na vier vluchtelingen alweer is opgehouden.
Helse bosbranden in 2020
In januari en februari 2020 keek de wereld machteloos toe hoe bosbranden van een ongeziene omvang door Australië raasden. 33 mensen lieten het leven, meer dan 12 miljoen hectare bos en struikgewas gingen in vlammen op en drie miljard dieren werden gedood of verdreven door het vuur, waaronder 60.000 koala's. Die laatste zijn sindsdien met uitsterven bedreigd in drie staten. Ondanks deze verschrikkelijke eindbalans en de nog altijd alomtegenwoordige dreiging, overheersten de rest van het jaar verhalen over reddingen en succesvolle initiatieven. WWF heeft een herstelplan uitgewerkt en vandaag, een jaar na de ramp, zijn we overtuigd dat er hoop is. Samen kunnen we een veerkrachtige en bloeiende natuur opbouwen in Australië.
Elk jaar zijn er talloze bosbranden, maar de branden die het continent tijdens de zomer van 2019-2020 teisterden, waren ongeëvenaard. Het staat vast dat de klimaatverandering niet de rechtstreekse oorzaak is. Anderzijds is het een feit dat intensere hittegolven en langere droogteperiodes geleid hebben tot omstandigheden die bevorderlijk zijn voor een toename van het aantal bosbranden. Zo werden op het hele continent tijdens de maand december recordtemperaturen gemeten die het gemiddelde maximum van 40,9°C overschreden tot een nieuw gemiddelde record van 41,9°C.
WWF steunt het 'Native Animal Rescue Center', dat in Australië ziekte, gewonde en verweesde wilde dieren opvangt. En in Queensland is er het 'RSCPA Wildlife Hospital', een dierenkliniek die wilde dieren verzorgt die ten prooi zijn gevallen aan de vlammen.
Een amper gekende soort die hard is getroffen door de bosbranden, is de rotskangoeroe. Dit kleine buideldier uit het zuidoosten van Australië was voor de branden al een bedreigde diersoort. De enorme brand die in de Blue Mountains woedde, tastte cruciale delen van hun leefgebied aan. Voldoende voedsel en water vinden werd daardoor een enorme uitdaging voor de overlevende dieren. Om de soort een betere overlevingskansen te bieden ging WWF de samenwerking aan met het programma 'Saving Our Species' in New South Wales om voedsel aan te voeren tot in hun leefgebied. Duizenden kilo's zoete aardappelen en wortelen werden per helikopter boven de leefgebieden van meerdere kolonies gedropt om hun overlevingskansen te vergroten.
De koala is het icoon van Australië. Met zijn gedrongen lijfje zonder staart, zijn korte pootjes, zijn grote kop met ronde, pluizige oren en zijn grote zwarte snuit, lijkt dit buideldier wel een levend knuffeldier. Helaas volstaat het niet een vertederend nationaal icoon te zijn om aan een dreigende uitsterving te ontsnappen.
In de jaren 1920 werden duizenden koala's gedood voor hun vacht. Vandaag wordt de soort bedreigd door de omvorming van zijn leefgebied tot landbouwgrond en door de stedelijke ontwikkeling in Queensland en New South Wales. Meer dan 60.000 koala's werden getroffen door de bosbranden van 2020.
De bosbranden zijn niet de enige oorzaak van de achteruitgang van de koala's. De ontbossing en de degradatie en fragmentering van hun leefgebied drijft de koala's samen in steeds kleinere territoria. Tegelijk oefenen de gevolgen van de klimaatverandering -minder regenval, hogere temperaturen, drogere bodem, frequentere branden- een toenemende druk uit, zelfs in de beschermde gebieden.
De bosbranden van 2019-2020 hebben de situatie verergerd, maar ze hebben ook de aandacht gevestigd op de achteruitgang van de soort en hebben zo de aanzet gegeven voor een krachtig en ambitieus reddingsplan. WWF-Australië heeft een vijfjarenplan ontwikkeld met de naam 'Koala Bounce Back' om het tij te keren en de koalapopulaties te herstellen. Hiertoe worden 100.000 bomen aangeplant over meer dan 100 km om de connectiviteit tussen de leefgebieden te verbeteren. De uitbreiding van de corridors zal de koala's en andere diersoorten toelaten om zich van het ene bosgebied naar het andere te verplaatsen in het gefragmenteerde landschap van New South Wales.
'Regenerate Australia' is een groots plan voor de Austalische natuur. Het werd door WWF gelanceerd in oktober 2020 en het is een van de grootste en meeste innovatieve plannen in de geschiedenis van het land. Er is immers een gedurfde visie noodzakelijk om de Australische natuur uit haar as te doen verrijzen.
Vier cruciale projecten staan nu op stapel:
- Koala's forever (verdubbeling van het aantal koala's aan de oostkust van Australië tegen 2050)
- Towards two billion trees (stopzetting van het verlies aan biodiversiteit en bescherming en herstel van de natuurlijke leefgebieden)
- Renewable nation (transitie naar een land met een lage CO&sub2;-uitstoot, plus de wil om een exportmacht van hernieuwbare energie te worden)
- Innovate to regenerate (inzetten van de grootste denkers om beloftevolle oplossingen te vinden voor de toekomst van Australië)
De Australische bossen en struikgewassen herbergen sommige van de meest zeldzame fauna's en flora's ter wereld. Niettemin verdwijnen hele lappen bos aan een ongezien ritme. Elk jaar vallen 500.000 hectare bos ten prooi aan bulldozers. De bosbranden van 2019-2020 hebben de vernietiging van deze waardevolle leefgebieden nog versneld. En uiteraard zal de klimaatverandering het risico op extreme branden en plotselinge overstromingen blijven verhogen.
Australië heeft nu een nationaal Agentschap voor Veerkracht, Hulp en Heropbouw opgericht.