|
|
N A G O R N O - K A R A B A C H |
|
|
Nagorno-Karabach is gelegen in de Zuidelijke Kaukasus.
In het oosten ligt de laagvlakte van Karabach, in het westen Opper-Karabach, dat uiterst bergachtig en hobbelig is. Verder zijn er nog de Artsach- of Karabachbergketen en het Mrrawgebergte, met toppen tot meer dan 3700m.
De hoge gebergten zijn de oorsprong van snelstromende rivieren, die gedurende eeuwen uitgestrekte valleien, vaak ook wel diepe ravijnen hebben gevormd. Daar is het grootste deel van de bevolking gecentreerd.
Nagorno-Karabach bevindt zich op een seismisch actieve zone.
Het klimaat is gematigd subtropisch, met een gemiddelde jaarlijkse temperatuur van +11°C. In de lentemaanden mei en juli, wanneer de meeste neerslag valt, komen stortvloeden met hagelslag vaak voor. Overigens is het weer op de hooglanden 100-125 dagen per jaar mistig.
Ruim 35% van het grondgebied is bedekt met wouden. De uitlopers van de gebergten zijn bedekt met struiken en weilanden. De laaglanden in het oosten zijn semi-woestijnachtig.
Fauna: o.a. bruine beren, herten, gemzen en lynxen.
De Karabachers hebben zich altijd al in hun vrijheid beperkt gevoeld door Azerbeidzjan.
Op 20 februari 1988 verzocht de overheid van Nagorno-Karabach aan de Opperste Sovjets van de Azerbeidzjaanse en de Armeense Sovjetrepubliek om in te stemmen met de overdracht van het gebied aan Armenië. Het verzoek werd echter afgewezen door zowel de Azerbeidzjaanse regionale autoriteiten in Bakoe als de federale Sovjetautoriteiten in Moskou.
Bij het uiteenvallen van de Sojet-Unie op 2 september 1991 riepen de overheden van het "oude" Nagorno-Karabach en die van buur Sjahoemian de Republiek Nagorno-Karabach uit. Maar begin 1992 brak er tussen de etnische Armeniërs van Nagorno-Karabach en de Azerbeidzjaanse autoriteiten een grootschalige oorlog uit. Nagorno-Karabach werd daarbij gesteund door Armenië, dat sinds het begin van het conflict voor hulpmiddelen, wapens en vrijwilligers zorgde. Armenië raakte zelf ook betrokken in het conflict na een Azerbeidzjaans offensief in december 1993.
De oorlog eindigde in 1994 ten gunste van etnische Armeense strijdkrachten, die behalve dat ze de grootste deel van de voormalige autonome regio handhaafden, ook een bufferzone creëerden door gebieden ten westen en ten zuiden van de enclave onder controle te krijgen, waardoor Nagorno-Karabach weer verbinding met Armenië kreeg. De streek Sjahoemian en de oostelijke delen van de gewesten Martoeni en Mardakert vielen evenwel onder Azerbeidzjaanse controle. Tijdens de gevechten ontvluchtten de Azeri's Nagorno-Karabach, terwijl etnische Armeniërs uit andere delen van Azerbeidzjan wegtrokken.
Al jaren wordt er nu in bilaterale onderhandelingen tussen Azerbeidzjan en Armenië gezocht naar een oplossing voor het conflict.
Woensdag 20 september 2023
Na enkele intense dagen van gevechten en Azerbeidzjaanse bombardementen is met hulp van de Russische vredestroepen een staakt-het-vuren tussen de strijdende partijen bereikt. De separatistische Armeense strijdkrachten in het gebied reageerden in een boodschap dat Azerbeidzjan door hun linies was gebroken en een aantal strategische punten in beslag had genomen.
Vanaf 13 uur lokale tijd zijn de gevechten en Azerbeidzjaanse bombardementen opgehouden. Daarnaast is in het akkoord een volledige ontwapening van de separatistische Armeniërs afgesproken. Donderdag zouden Armeense vertegenwoordigers van de regio naar de stad Yevlach (ten noorden van Barda) afreizen, om de reïntegratie van Nagorno-Karabach bij Azerbeidzjan te bespreken. De Armeense premier Pasjinjan reageerde ondertussen dat zijn land niet betrokken was bij het opstellen van het akkoord.
Sinds Azerbeidzjan de dag ervoor aan zijn "antiterroristische operatie" begon, zouden al zeker 200 mensen het leven hebben gelaten volgens een verantwoordelijke voor de mensenrechten bij de lokale overheid in Nagorno-Karabach. Daarnaast zouden meer dan 400 mensen gewond zijn geraakt. Onafhankelijke berichten over het aantal slachtoffers zijn er niet.
Maandag 1 januari 2024
De zelfverklaarde onafhankelijke republiek Nagorno-Karabach, die eigenlijk door niemand erkend was, houdt op 1 januari 2024 op te bestaan. President Samvel Sjahramanjan ondertekende een decreet waarbij alle staatsinstellingen op die dag ontbonden worden.
Na een kort offensief van ongeveer 24 uur in september, een zogenaamde "anti-terrorisme-operatie", kwam de regio weer volledig onder Azerbeidzjaanse controle. Er waren dus in het verleden al heel wat conflicten uitgevochten, maar nu werden de Armeense separatisten tot volledige ontwapening gedwongen.
De Armeniërs die wilden blijven, moesten instemmen met de voorwaarden van de herintegratie die Azerbeidzjan zou opleggen. Azerbeidzjan zei dat het de Armeniërs in de regio in elk geval niet aanmoedigde om te vertrekken en ziet ook geen reden om de historische monumenten in de regio te vernietigen, zoals Armeense kerken en kloosters.
Maar de etnische Armeniërs die er wonen, vreesden dat Azerbeidzjan de regio vooral met Azeri's zal willen bevolken. Daarom sloegen ze massaal op de vlucht naar Armenië: in de eerste dagen werden dat al vlug meer dan de helft van de 120.000 etnische Armeniërs die er tot voor kort woonden.
De Armeense premier beschuldigde Azerbeidzjan van etnische zuivering en massale illegale arrestaties aan de grens. Om Armenië te bereiken, moesten de inwoners van Nagorno-Karabach door de Latsjin-corridor op Azerbeidzjaans grondgebied, de enige uitweg naar Armenië. Door de kilometerslange files deden velen er meer dan 24 uur over om Armenië te bereiken.
De voormalige premier van de regio, Ruben Vardanjan, werd intussen in Azerbeidzjan aangeklaagd wegens het illegaal oversteken van de Azerbeidzjaanse grens en het financieren van terrorisme. Hij werd opgepakt en overgebracht naar Bakoe.
En wat met de Azerbeidzjaanse exclave Nachitsjevan ten westen van Armenië, een gebied dat geprangd ligt tussen Armenië en Iran en verder ook een bescheiden grens heeft met Turkije?
Azerbeidzjan liet alvast verstaan dat het geen plannen heeft om met geweld een corridor te forceren naar die exclave. Ze willen wel onderhandelen over een weg en een spoorweg over Armeens grondgebied.