|
|
N E P A L |
|
|
Een groot gedeelte van Nepal is zeer bergachtig. Van de tien hoogste bergen in de wereld liggen er acht in Nepal, waaronder de hoogste berg ter wereld: de Mount Everest, aan de grens met China. In het zuiden van het land langs de grens met India zijn lagergelegen gebieden.
Ongeveer 20% van de oppervlakte is bruikbaar voor de landbouw.
Van het zuiden naar het noorden heeft Nepal drie zones: het laagland in het zuiden, heuvels en lage bergen in het centrum en de Himalaya in het noorden.
Door de grote hoogteverschillen kent het land veel uiteenlopende klimaatzones: van hooggebergteklimaat in de Himalaya tot subtropisch klimaat langs de grens met India.
Politiek
Nepal heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot voor het begin van de christelijke jaartelling. Het is de geboorteplaats van Boeddha. Door de ligging van het land heeft het zowel Indiase als Tibetaanse invloeden. Nepal was een tijdlang een kolonie van het Verenigd Koninkrijk.
De koning van Nepal was tot 1990 een absolute monarch. De moeilijkheden tussen de verschillende politieke partijen leidden echter tot een burgeroorlog. De koning probeerde meer macht naar zich toe te trekken en hoopte zo effectiever de opstand en andere problemen te kunnen aanpakken.
Op 1 juni 2001 werd het koninklijk huis bijna uitgeroeid door kroonprins Dipendra. Hij was boos op de weigering van zijn ouders om zijn keuze voor een echtgenote te accepteren. Hij schoot hierop zijn vader, koning Birendra, en zijn moeder, koningin Aishwarya, neer en vermoordde ook nog een aantal andere familieleden. Hierna schoot hij zichzelf neer, maar hij overleed niet meteen. Op zijn ziekenhuisbed werd hij uitgeroepen tot de nieuwe koning. Een paar uur na deze benoeming overleed hij. Zijn oom, Gyanendra Bir Bikram Shah Dev, werd hierop de nieuwe koning op 4 juni.
In 2002 trok koning Gyanendra tijdelijk de macht naar zich toe, maar herstelde later dat jaar de democratie.
Begin 2005 stuurde koning Gyanendra Bir Bikram Shah Dev het parlement naar huis en nam zelf het premierschap op zich. Ondertussen bleef Nepal grotendeels in handen van maoïstische opstandelingen.
Op 18 mei 2006 ontnam het parlement de koning zijn gezag over het leger, zijn juridische immuniteit en zijn vrijstelling van betaling van belasting. Volgens premier Koirala weerspiegelde deze uitspraak de stemming onder het volk. Gyanendra verloor ook zijn formele positie als staatshoofd. De term "Zijner majesteits regering" werd vervangen door "de Nepalese regering". De koning trad terug na wekenlange straatprotesten. Ook India drong erop aan dat hij het veld zou ruimen.
Op 21 juli 2008 werd Ram Baran Yadav (arts, voormalig minister van Gezondheidszorg) gekozen tot de eerste president van de republiek Nepal. Yadav versloeg in de verkiezingsstrijd de maoïstische tegenkandidaat Ramraja Prasad Singh.
Klimaatvluchtelingen
'We rijden over een uitgestrekte vlakte vol groene velden, die aan de horizon in de mist verdwijnen. Het groene tapijt wordt nog opgevrolijkt door kleurrijke geklede vrouwen die zich een weg doorheen de rijstvelden banen. Waterpompen in werkingen maken het plaatje compleet.
Maar plots verandert dit pittoreske uitzicht in een onwezenlijk landschap, een zandwoestijn. Exact op de plek waar het vlakke asfalt overgaat in een hobbelige zandweg staan we voor één grote, ellendige zandbak. Een eenzaam huis staat aan de ene kant nog in het zand, aan de andere kant steekt het scheef in een plas water. Al de rest blijkt weggespoeld te zijn door een overstroming.
De bewoners van de streek kregen in het vluchtelingenkamp een eenmalige vergoeding van 500 euro, zogezegd om een nieuw leven te beginnen... Een man legt uit dat die som niet eens volstaat om een van zijn zes dochters uit te huwelijken. In deze regio is dat nochtans de plicht van elke vader. Die niet kunnen vervullen staat gelijk met je kinderen nauwelijks te eten kunnen geven.
Over de oorzaak van de ramp is er nog heel wat discussie. De dijk was slecht onderhouden, maar in de dagen voor de ramp regende het ook abnormaal hard. Klimaatexperts beweren altijd dat je één weerfenomeen niet aan de klimaatverandering kunt koppelen. Je kunt in theorie ook geen verschil maken tussen 'gewone' vluchtelingen en 'klimaatvluchtelingen': dit fenomeen bestond immers nog niet toen de Conventie van Genève in 1951 de status van vluchteling definieerde. Jurdisch gezien bestaat een klimaatvluchteling dus niet!
Eenzaam bloeden
In Nepal wordt ongesteldheid gezien als onrein en verblijven vrouwen regelmatig afgezonderd in een hut, gaande van enkele dagen (de ongehuwden) tot een week (de gehuwden). Daar mogen ze ook geen contact hebben met andere mensen, stromend water of een afgodsbeeld. De gewoonte, chapaudi genaamd, is sinds 2005 bij wet verboden, maar wordt nog altijd beoefend door zo'n 20% van de vrouwen -en zelfs tot 75% in een paar westelijke provincies. Als ze in de hut verblijven, worden ze door de wet gestraft, als ze in huis blijven, komt de straf van God. Tijdens hun verblijf dragen ze ondanks de bittere kou (tot 16 graden onder nul), heel weinig kleding en niet alleen vanwege armoede: kleren die ze in deze periode dragen, worden immers eveneens als onrein beschouwd. Niet verwonderlijk dus dat er zoveel vrouwen sterven door de kou of een slangenbeet, of stikken in de rook van een vuurtje dat ze stoken om warm te blijven. En medische zorg in deze afgelegen gebieden is vaak ontoereikend.
In de Nepalese hindoetraditie is menstruatie een taboe. De meeste vrouwen zonderen zich af door alleen te slapen, geen tempels te betreden en niet in de keuken te komen. Anders zouden ze gestraft worden door God. Maar in twee westerse provincies, Karnali en Sudur Paschim, waar veel armoede en analfabetisme heersen, worden ze echt gedwongen tijdelijk in een hutje te gaan wonen. Meisjes die ongesteld zijn, mogen dan ook niet naar school.
De mannelijke leden van een familie worden soms snel overtuigd van het feit dat dit gebruik schadelijk is. Bij heel wat moeders en grootmoeders zit het echter diep geworteld: God heeft het nu eenmaal zo bepaald en hij zou boos worden als er niet gehoorzaamd wordt.
Al zo'n tien jaar proberen verschillende campagnes de jonge meisjes en hun families van de gevaren van chaupadi te overtuigen. Vroeger schaamden ze zich misschien om het bloed, zo redeneert men nu, maar door de komst van maandverband en vele andere faciliteiten om zichzelf schoon te houden, is zo'n hut helemaal overbodig geworden.
Helemaal een mijlpaal werd bereikt toen het Hooggerechtshof de gewoonte in 2005 verbood. Maar door de overgang in 2008 van een door conflicten geteisterd koninkrijk naar een republiek, was er weinig aandacht voor verdere actieve bestrijding.
In het nieuwe wetboek van strafrecht, ingegaan in augustus 2018, is het gebruik strafbaar gesteld en staat dat vrouwen tijdens hun menstruatie niet naar een hut mogen gestuurd worden of op een andere manier gediscrimineerd. Wie zich hier toch schuldig aan maakt, kan volgens de wet een gevangenisstraf van drie maanden krijgen en een boete tot 3000 Nepalese roepies (circa 24 euro). Er werden officiële districtshoofden aangewezen om de naleving van de wet te bewaken.
Toen in december 2019 de 21-jarige Parbati Rwat in een hut om het leven kwam nadat ze een vuur had gemaakt, werd haar zwager Chhatra Rawat, die haar had gedwongen zich af te zonderen, op grond van de nieuwe wet veroordeeld tot 45 dagen gevangenisstraf. Op 24 december gaf het Ministerie van Binnenlandse Zaken de opdracht aan de districthoofden van de provincies Karnali en Sudur Pachims om alle menstruatiehutten te vernietigen. De volgende dag werd bovendien aangekondigd dat aanhangers van het gebruik geen uitkering, pensioen of lening tegen goedkope rente meer zouden krijgen.
Samen met vertegenwoordigers van de gemeenten is de politie inmiddels begonnen met de vernietiging van hutten. Volgens de Nepalese regering zijn alleen al in de genoemde twee provincies 8340 hutten verwijderd -drie jaar geleden werd het totale aantal hutten nog geschat op meer dan 32.500. Nu blijkt echter dat de politie soms door vrouwen wordt aangevallen en dat er regelmatig hutten gewoon weer worden opgebouwd.
Watertekort
6.000 rivieren en de hoogste bergketen ter wereld: in een land als Nepal verwacht je niet meteen een watertekort. Spijtig genoeg verwoestte de zware aardbeving van 2015, met een kracht van 7.9 op de schaal van Richter, zo'n 71% van de waterleidingen. Er vielen bovendien meer dan 8.000 doden en 300.000 woningen werden (deels) vernield.
De kosten van de wederopbouw werden geschat op 8 miljard dollar -een onoverkomelijk bedrag voor een land dat nog aan het bekomen was van een zware burgeroorlog. De Nepalese overheid deed daarom een beroep op Oxfam om de watersystemen in drie districten te herstellen. Anjil Adhikari, hoofd Water, Hygiëne en Sanitaire Voorzieningen voor Oxfam in Nepal, besefte dat het een grote uitdaging zou worden. Alle reservoirs, leidingen en waterpunten moesten immers hersteld worden. Maar repareren alleen was niet genoeg. Het waterbeheer was al jaren in handen van de lokale gemeenschappen. Als die aanpak zou worden verdergezet, zou Nepal nog drie of vier jaar voor dezelfde problemen blijven staan.
In de landelijke gebieden waren vrijwilligers verantwoordelijk voor waterbeheer. Omdat ze die opdracht combineerden met hun werk en huishoudelijke taken, was het onmogelijk om het watersysteem elke dag te controleren en te onderhouden. Daarom koos men voor een centraal wateraanvoersysteem, dat beheerd zou worden door een professionele organisatie.
De resultaten zijn indrukwekkend. De nieuwe aanpak heeft het leven van de plattelandsbewoners aanzienlijk verbeterd. Zo werd bijvoorbeeld negen jaar geleden een watertank van 300.000 liter aangelegd en werden zonnepanelen geïnstalleerd om drinkwater vanuit de grond naar de watertoren te pompen. De put die meer dan duizend gezinnen van water voorzag, werd hersteld. Vandaag stroomt dat water nog steeds.
Oxfam sloeg voor dit project de handen in elkaar met Focus Nepal, een Nepalese ngo die zich inzet tegen ongelijkheid. Samen brachten ze ingrijpende veranderingen teweeg. Tot voor kort was er in het dorp maar één kraan voor 51 huizen. Omdat het water zo schaars was, mocht iedereen maar een beperkt aantal emmers vullen. Dat leidde vaak tot spanningen. Mensen stonden om 3 of 4 uur 's ochtends op om voldoende water te krijgen. Dorpsgenoten met vee moesten wel 10 of 15 keer per dag naar de kraan lopen. Met een eigen kraan per woning en een dagelijks gebruik van slechts een paar uur, zoals afgesproken met het waterbeheercomité, is er ineens genoeg water voor iedereen.
Dit soort projecten heeft een grote impact op het leven van lokale gemeenschappen. Toegang tot water verhoogt inderdaad de economische productiviteit en verbetert de gezondheid.
In Nepal vertrekken veel mannen uit de dorpen naar de steden om daar een inkomen te verwerven, niet altijd met succes. Veel vrouwen zijn daardoor verantwoordelijk voor het gezin. Maar omdat ze niet gewend zijn om economische activiteiten te ontplooien, blijven ze vaak hangen in een armoedeval. In het noord-oosten van Nepal wonen veel mensen uit lage kasten en zij hebben nog minder kansen.
De betere watervoorziening betekent voor al die vrouwen een stimulans. Bovendien krijgen meer meisjes de kans om naar school te gaan. Zo zijn ze minder kwetsbaar, wat dan weer leidt tot een forse daling van het aantal kindhuwelijken.
In december 2023 prees Mahendra Ray Yadav, Minister voor Watervoorziening en Afvalwaterzuivering, het werk van Oxfam en noemde het "een inspiratie voor het hele land".
Er wordt trouwens overal ingezet op het principe van 'train the trainer' zodat heel snel veel mensen kunnen bereikt worden. De opgerichte waterondernemingen laten hun gebruikers voor het water betalen om zo de voorzieningen te kunnen onderhouden en te sparen voor eventuele reparaties.
Een andere verwezenlijking komt van een pottenbakker uit een dorp bij Bhaktapur in de provincie Bagmati: keramische waterfilterpotten. De man maakt daarbij gebruik van een procedé dat afkomstig is uit Amerika. In de pot is zilvernitraat verwerkt dat 99,9% van alle bacteriën en zelfs enkele virussen doodt. Met behulp van deze pot kunnen mensen water filteren zodat ze over goed drinkwater kunnen beschikken. Per etmaal kan maximaal 24 liter water gefilterd worden, maar bij normaal gebruik zal dat rond de 16 liter liggen, ruim voldoende voor een gezin. De filter moet wel om de twee jaar vervangen worden maar de kosten daarvan zijn beperkt.
Met deze potten konden de twee Tibetaanse vluchtelingenkampen in Pokhara in Gandaki geholpen worden. Ze besparen nu gas, er hoeft geen water gekookt te worden en in de zomer is het water heerlijk koel. En zelfs na vele jaren zijn de potten nog steeds in gebruik.