D E N E M A R K E N

Opp.: 43.094 km² (1,5 x België)      Inw.: 5,87 miljoen (2020)   (52 inw./km²)      Regeringsvorm: constitutionele monarchie      Hoofdstad: Kopenhagen     Religie: lutheranisme, islam

Denemarken is een land in Scandinavië, in het noorden van Europa. Denemarken vormt samen met Groenland en de Faeröer het Koninkrijk Denemarken. Het is het meest zuidelijk gelegen land van de Noordse landen en ligt ten zuiden van Noorwegen en ten zuidwesten van Zweden, waarmee het door een brug verbonden is. Ten zuiden van de enige landsgrens ligt Duitsland. En verder grenst Denemarken aan de Oostzee en de Noordzee.
Het land bestaat hoofdzakelijk uit een groot deel van het schiereiland Jutland en de drie grote eilanden Funen, Seeland en Lolland, die samen met tal van kleinere eilanden de Deense archipel vormen.

Politiek
Aan het einde van de 19de eeuw voerde Denemarken verstrekkende sociale hervormingen door, die de grondslag hebben gelegd voor de huidige welvaartsstaat. In de Eerste Wereldoorlog bleef Denemarken neutraal.
Ook in de Tweede Wereldoorlog trachtte Denemarken neutraal te blijven. Het sloot een niet-aanvalsverdrag met nazi-Duitsland, maar het Duitse leger viel toch binnen (Operatie Weserübung) op 9 april 1940. Het doel van Hitler was om door te stoten naar Noorwegen en dat pad liep over Denemarken. Er waren kleine gevechten in Noord-Sleeswijk en enkele vliegvelden werden gebombardeerd. De Deense regering capituleerde nog dezelfde dag.
Denemarken bleef bezet tot 5 mei 1945. Deze bezetting was uniek doordat de omstandigheden tijdens de bezetting in het begin erg mild waren -de communistische partij werd wel buiten de wet gesteld toen Duitsland de Sovjet-Unie binnenviel. De nieuwe coalitieregering probeerde de bevolking te behoeden voor nazi-overheersing door compromissen te sluiten. De politie bleef onder Deense controle en de autoriteiten van nazi-Duitsland kwamen niet in direct contact met de bevolking. Later werden de Duitse eisen echter meer en meer onaanvaardbaar voor de Deense regering en ze nam daardoor ontslag in 1943 en nazi-Duitsland nam de volledige controle over.
Daarna ontstond een gewapende verzetsbeweging tegen de bezettingstroepen. Opmerkelijk was ook de verhuizing van de meeste Deense Joden naar Zweden in 1943 toen de Duitsers dreigden met deportatie. Tegen het einde van de oorlog werd Denemarken steeds moeilijker te controleren, maar het land werd pas bevrijd toen de geallieerden kwamen, op 5 mei 1945.
Denemarken was in 1949 een van de stichtende leden van de NAVO. Het werd ook lid van de Verenigde Naties. In 1972 stemden de Denen via een referendum voor de toetreding van hun land tot de Europese Gemeenschap, de voorloper van de Europese Unie. Denemarken werd lid op 1 januari 1973. Sindsdien werd het een aarzelend lid van de EU, zonder de verplichting te aanvaarden om de Euro in te voeren.

Syrische vluchtelingen!
Denemarken heeft in de afgelopen maanden de verblijfsvergunningen van 380 Syrische vluchtelingen ingetrokken of niet vernieuwd. 39 van hen lopen inmiddels zelfs direct het risico op een gedwongen terugkeer naar Syrië. Ze zijn afkomstig uit een gebied dat inmiddels veilig zou zijn -volgens de Deense autoriteiten.
Maar in Syrië is het verre van veilig. De teruggekeerde vluchtelingen riskeren het slachtoffer te worden van willekeurige detentie, foltering of gedwongen verdwijning. Als Denemarken hen zou deporteren, zou het land zijn internationale verplichtingen niet nakomen. Je mag immers geen mensen uitzetten naar een land wanneer een te groot risico bestaat dat ze het slachtoffer zullen worden van ernstige mensenrechtenschendingen.

Verkiezingen november 2022
Bij de parlementsverkiezingen behaalden centrumlinkse partijen onder leiding van de Sociaaldemocratische premier Mette Frederiksen een nipte meerderheid. De premier kan nu kiezen tussen een linkse coalitie of een centrumregering. Eerder zei ze dat een brede middenregering haar voorkeur heeft.
Zelf kregen de Sociaaldemocraten 27,5 procent van de stemmen, maar Frederiksens 'rode' blok kan rekenen op 87 zetels, plus de steun van drie volksvertegenwoordigers uit Groenland en de Faroer-eilanden. Daarmee heeft ze een nipte meerderheid in het 179 zetels tellende parlement.

Groenland!
De Amerikaanse president Donald Trump vraagt nu aan Denemarken om Groenland te verkopen vanwege de strategische ligging en de aanwezigheid van zeldzame aardmetalen. De Deense premier Mette Frederiksen wees het verzoek beslist af. Groenland staat centraal in een geopolitieke machtsstrijd, waarbij bewoners verdeeld zijn over de plannen: terwijl sommigen onafhankelijkheid van Denemarken nastreven, zien anderen kansen in een samenwerking met de VS.
Denemarken benadrukt evenwel dat Groenland niet te koop is.